Stefan Lelek-Sowa

---

Życiorys

Stefan Lelek-Sowa przyszedł na świat 5 września 1885 roku w Krakowie, w rodzinie Stanisława i Katarzyny z Pyzików. W młodości uczęszczał do gimnazjum im. Staszica w Lublinie, gdzie rozwijał swoje zainteresowania. Pod koniec 1905 roku stał się aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), angażując się w działalność lubelskiej organizacji bojowej.

Historia jego życia jest pełna zawirowań. W jednej z wersji wydarzeń, zagrożony aresztowaniem, uciekł na Syberię. Natomiast w innej opowieści aresztowano go w 1905 roku za udział w strajku szkolnym, co zakończyło się jego zesłaniem do Władywostoku. W 1908 roku udało mu się uciec, a przez kolejnych pięć lat podróżował, odwiedzając różne zakątki świata, w tym Japonię, Chiny, Nową Gwineę, Australię oraz Stany Zjednoczone. Podczas pobytu w Ameryce ukończył studia na wydziale politycznym Uniwersytetu w Valparaiso w stanie Indiana.

W 1913 roku, po powrocie do Polski, kontynuował naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim, na Wydziale Filozoficznym. W roku 1914 dołączył do I Brygady Legionów Polskich, co również było dowodem jego patriotyzmu. Później objął pozycję komendanta okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie, a od 1918 roku pełnił służbę w Wojsku Polskim, awansując na kapitana oraz dowódcę V batalionu Milicji Ludowej w rejonie łomżyńskim.

Dzięki determinacji oraz zdobytemu wykształceniu, ukończył studia prawnicze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, co otworzyło mu drogę do kariery w wymiarze sprawiedliwości. Pracował jako sędzia Sądu Apelacyjnego w Lublinie oraz angażował się w działalność społeczną. W 1935 roku zasiadł w ławach senatu jako zastępca senatora w województwie lubelskim, a w latach 1938–1939 pełnił funkcje senatora V kadencji.

W czasie II wojny światowej stał na czołowej pozycji jako przewodniczący Organizacji Orła Białego Okręgu Lublin oraz przewodniczący Rady Obrony Narodowej w Lublinie. Działał także w Komitecie Obrony Lublina, współorganizując lubelski okręg Służby Zwycięstwu Polski, a także Związek Walki Zbrojnej. Jego zaangażowanie w walkę o wolność nie zakończyło się jednak pomyślnie: latem 1940 roku został zamordowany przez Niemców w Rurach Jezuickich k. Lublina. Stracił życie razem ze swoją córką, Haliną Lelkówną, studentką Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, która również była łączniczką okręgu Związku Walki Zbrojnej.

Jego niezwykłe życie zainspirowało literaturę; posłużyło jako pierwowzór dla postaci Stefana Kulczyby, jednego z bohaterów sagi polskiej autorstwa Danuty Mostwin, której pierwsze trzy powieści: „Cień księdza Piotra”, „Szmaragdowa zjawa” oraz „Tajemnica zwyciężonych” opisują losy fikcyjnych, ale jednocześnie tak bardzo ludzkich bohaterów.

Ordery i odznaczenia

Stefan Lelek-Sowa był wyjątkową postacią, której odznaczenia cieszą się dużym uznaniem. Poniżej przedstawiamy zaszczyty, które otrzymał w uznaniu za swoje zasługi i poświęcenie.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
• Krzyż Niepodległości (przyznany 12 marca 1931),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (otrzymany 27 listopada 1929),
• Krzyż Walecznych (otrzymany czterokrotnie),
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (przyznany pośmiertnie),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka „Za wierną służbę”,
• Krzyż Legionowy,
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej,
• Odznaka Republiki Lubelskiej.

---

Oceń: Stefan Lelek-Sowa

---