Jan Magnus Tęczyński, znany również pod herbem Topór, to postać o wyjątkowym znaczeniu w historii Polski. Urodził się w nocy z 16 na 17 września 1579 roku w Kraśniku, a swoje życie zakończył 17 lipca 1637 roku. Jego kariera polityczna była pełna zaszczytów oraz odpowiedzialności.
Tęczyński piastował ważne stanowiska w administracji królewskiej, m.in. wojewody krakowskiego w 1620 roku. W 1618 roku był cześnikiem koronnym, co było jednym z kluczowych ról w otoczeniu monarchy. Pełnił również funkcję starosty radoszyckiego w latach 1622–1633, co podkreśla jego wpływ w regionie.
Warto również zauważyć, że był podczaszym królowej w okresie 1610-1620, co świadczy o jego zaufaniu oraz wpływie na dworze królewskim. Wcześniej, w latach 1608–1617, sprawował urząd starosty płockiego, a krótko po tym, w latach 1622–1623, ponownie był starostą radoszyckim. Dodatkowo, w latach 1631–1633, pełnił funkcję starosty żarnowieckiego.
Życiorys
Jan Magnus Tęczyński był synem Andrzeja Tęczyńskiego oraz Zofii Dembowskiej. W 1606 roku wstąpił w związek małżeński z Dorotą Mińską, z którą doczekał się trojga dzieci: trzech synów – Gabriela, który zmarł w 1629 roku, Krzysztofa, który żył w latach 1609-1632, oraz Stanisława, żyjącego od 1611 do 1634, a także córki Izabeli, która poślubiła Łukasza Opalińskiego.
W 1632 roku, jako przedstawiciel województwa krakowskiego, Tęczyński był elektorem Władysława IV Wazy. Jego aktywność polityczna obejmowała udział w szeregu sejmów, w tym w latach 1620, 1623, 1627, 1631, 1632 (III) oraz 1633.
Wspólnie z siostrą Agnieszką z Tęczyńskich Firlejową, Jan Magnus znacząco rozbudował i zmodernizował zamek Tenczyn. Odznaczał się erudycją i w trakcie studiów we Włoszech nawiązał przyjaźń z Galileuszem. Pełnił rolę opiekuna sztuki, między innymi chronił Piotra Kochanowskiego, brata Jana, który został zainspirowany przez Tęczyńskiego do przetłumaczenia dzieła „Jerozolima wyzwolona” autorstwa Torquato Tasso. Jego przyjaźnie obejmowały również wielu uczonych związanych z Akademią Krakowską, gdzie sam był adresatem licznych rozpraw naukowych oraz dzieł literackich.
Razem z Agnieszką pracowali nad fundacją klasztoru karmelitów w Czernej, położonej w pobliżu Krzeszowic, a Jan Magnus był także fundatorem klasztoru kamedułów w Rytwianach.
Zgodnie z istniejącymi przekazami, Jan Magnus został pochowany w kaplicy zamku Tenczyn. W 1783 roku, dzięki staraniom ks. Kazimierza Bodurkiewicza, jednego z dwóch ostatnich zamkowych kapelanów, jego szczątki przeniesiono do podziemi kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Tenczynku. W kościele umieszczono tablicę upamiętniającą jego pochówek, jednak zawiera ona błędną datę śmierci, wskazującą na rok 1638.
W 2018 roku Kamil Bogusz odkrył dokument w archiwum klasztoru karmelitów w Czernej, wskazujący, że Jan Magnus został pochowany w klasztorze kamedułów w Rytwianach. Z ustaleń Bogusza wynika również, że w kościele w Tenczynie znajdują się zwłoki innego Jana Tęczyńskiego, kasztelana wojnickiego, który zmarł w 1593 roku.
Przypisy
- Zbigniew Anusik, Dwa ostatnie pokolenia Tęczyńskich herbu Topór. Kilka korekt i uzupełnień dotyczących genealogii rodu, w: Przegląd Historyczny, 111, 2020, 4, s. 737.
- Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 159.
- Który Jan spoczywa w kościele w Tenczynku?. [dostęp 30.03.2018 r.]
- Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy. Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 266.
- Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Andrzej Drop | Jarosław Jęczeń | Andrzej Herbet | Andrzej Tęczyński (1576–1613) | Zbigniew Łukasik | Kacper SulowskiOceń: Jan Magnus Tęczyński